Laylatul Baraat

Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΕΣΗΣ

Στο Ισλάμ υπάρχει μια γιορτή, που αρχίζει με την δύση του ήλιου την 14^η μέρα του μήνα Σιαμπάν και τελειώνει με την αυγή του ήλιου την 15^η μέρα του Σιαμπάν. Είναι γνωστή στα αραβικά ως Laylatul Baraat, ενώ στα τουρκικά λέγεται Berat Kandili. Φέτος συμπίπτει με την 21^η Μαΐου. Πρόκειται για τη Νύχτα της Συγχώρεσης.

Οι Μουσουλμάνοι πιστεύουν, πως αυτή τη νύχτα, ο Θεός κατεβαίνει από τον ουρανό, και αφήνει να χυθεί το έλεός Του χωρίς τον παραμικρό περιορισμό. Απόψε, εκδηλώνεται η ευσπλαχνία του Θεού προς τους ανθρώπους στο έπακρο. Η αγάπη του Θεού για το ανθρώπινο γένος, απόψε ματώνει. Ο πόνος που νιώθει ο Αλ Ουαντούντ (Αυτός που αγαπά), για τις πληγές των ανθρώπων που αφήνουν τα κάθε λογής αμαρτήματα, για τα σημάδια των τραυμάτων στις καρδιές και στις συνειδήσεις μας, από τα λάθη και την λειψή αγάπη μας, έρχεται ακριβώς ο πόνος του Αλλάχ και γίνεται σφουγγάρι, που σβήνει τα σημάδια των αμαρτιών, μοιράζοντας συγχώρεση.

Η συγχώρεση είναι το φάρμακο που μετατρέπει την απογοήτευση σε ελπίδα· είναι η δύναμη που δίνει κουράγιο και μπορούμε να συνεχίζουμε την οδοιπορία μας στο δρόμο της ζωής χωρίς βογκητά.

Μακάρι όλες και όλοι να ανοίξουμε τις καρδιές μας για να δεχθούμε το έλεος του Θεού, να πλημμυρίσουμε από την γλύκα του Αλ Ουαντούντ και να νιώσουμε πόσο πολύτιμη είναι η ευλογία της συγχώρεσης, που δεχόμαστε, αλλά και προσφέρουμε σε όλους εκείνους που μας έχουν πικράνει, μας έχουν αδικήσει….

Laylatul Baraat Mubarak!

Αλή Οσμάν Ουαντούντ

Ο πατερούλης Στάλιν, οι Τάταροι και η Jamala της Eurovision

Η πολιτική συνδέεται με το ενεργές ενδιαφέρον των ανθρώπων μιας κοινότητας (μικρής ή μεγάλης σε μέγεθος είναι αδιάφορο) για τα κοινά, και εκφράζεται με τη συμμετοχή των πολιτών (των μελών  της κοινότητας) στις εν γένει διαδικασίες διοίκησης και διαχείρισης των κοινών υποθέσεων. Η πολιτική από πολλούς έχει αποκτήσει αυταξία και μάλιστα υπάρχει σε διάκριση από τους ανθρώπους συχνά. Ενώ η πολιτική είναι μια έκφραση ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο μανιχαϊσμός, μολονότι θρησκευτικής προέλευσης θέαση των πραγμάτων, με χαρακτηριστικό μια σχιζοειδή ή διπολική   τεμάχιση του κόσμου, έχει επηρεάσει και άλλες ανθρώπινες δράσεις, χωρίς να εξαιρείται η πολιτική, όταν κυρίως θεμελιώνεται σε δόγματα και υποτιθέμενες σταθερές αξίες.

Αφορμή για όσα ανέφερα πιο πάνω μου έδωσαν οι αντιδράσεις πολλών για την ανάδειξη του τραγουδιού συμμετοχής της Ουκρανίας στο πανηγύρι, μάλιστα κατά τη γνώμη μου κακής ποιότητας, που λέγεται Eurovision.

Το τραγούδι «1944» που το τραγούδησε μια εξαιρετικά όμορφη Τατάρισσα της Ουκρανίας, η Jamala, χαρακτηρίστηκε και θα συμφωνούσα κι εγώ, ως ένα μοιρολόγι για όσα έπαθαν οι Τάταροι της Κριμαίας το 1944 από τον Στάλιν. Οι Τάταροι της Κριμαίας, τουρκικός λαός και Μουσουλμάνοι, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση είχαν αυτονομία και προνόμια κοινοτικής αυτοδιαχείρισης. Με την ανάληψη της εξουσίας από τον Στάλιν, που αναδείχθηκε στυγνός και ανάλγητος δικτάτορας, η αυτονομία των Τατάρων καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από καταπίεση. Όταν καταλήφθηκε η Κριμαία από τους Ναζί πράγματι υπήρξαν Τάταροι που συγκρότησαν ένοπλα τμήματα μέσα στις τάξεις του γερμανικού στρατού. Ήταν μια φυσική και ανθρώπινη αντίδραση στην σταλινική καταπίεση. Μετά το τέλος του πολέμου, το 1944 ο Στάλιν και ο Μπέρια οργάνωσαν ένα πρόγραμμα συνολικής εθνοκάθαρσης της Κριμαίας από τους Τατάρους, όπως άλλωστε και από τους Έλληνες. Οι Τάταροι μεταφέρθηκαν βίαια στο Ουζμπεκιστάν και στη διαδρομή κάποιες χιλιάδες δεν άντεξαν και πέθαναν, ενώ οι Έλληνες μεταφέρθηκαν στον Καύκασο. 

Το Νοέμβριο του 1939, τρεις μήνες μετά την έναρξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στη Φινλανδία, με σκοπό να ενσωματώσουν εδάφη της χώρας στη Σοβιετική Ένωση, δήθεν χάριν της προστασίας του τότε Λένινγκραντ. Στην ιστοριογραφία η σύγκρουση Σοβιετικών και Φιλανδών ονομάσθηκε «Χειμερινός Πόλεμος» και τελείωσε με τη Συνθήκη Ειρήνης της Μόσχας τον Μάρτιο του 1940. Από την Κοινωνία των Εθνών η εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στη γειτονική της χώρα κρίθηκε παράνομη επίθεση και υπήρξε αφορμή αποβολής της Σοβιετικής Ένωσης από τον Διεθνή Οργανισμό στα τέλη του 1939.

Υπάρχει μία τάση, όποιος λαός αντιστάθηκε στην σοβιετική επεκτατικότητα, κυρίως επί Στάλιν, να χαρακτηρίζεται φασίστας ή ιδίως σήμερα νεοναζί, όπως έχει συμβεί πρόσφατα με το σύνολο των Ουκρανών, που αρνούνται να είναι υποχείρια του Πούτιν και έχουν χαρακτηρισθεί γι’ αυτό σαν νεοναζί.

Ακόμα και για τους Βόσνιους Μουσουλμάνους, που συγκρότησαν ένοπλα τμήματα και ενσωματώθηκαν στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής της Γιουγκοσλαβίας, μολονότι παρασύρθηκαν από τον Ναζί Μουφτή της Ιερουσαλήμ Αλ Χουσεϊνί, αν ψάξουμε, θα βρούμε, πέραν της πολιτικής την ανθρώπινη διάσταση αυτής της στράτευσης με του Γερμανούς Ναζί. 

Οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας ήταν Βογόμιλοι, που τόσο οι Ορθόδοξοι Σέρβοι, όσο και οι Καθολικοί Κροάτες τους καταδίωκαν με μόνη διέξοδο ή τον θάνατο ή την μεταστροφή τους σε μια από τις δύο μορφές χριστιανικής «ορθοδοξίας». Τελικά, με την επέκταση της οθωμανικής εξουσίας ασπάσθηκαν εκούσια το Ισλάμ και βρήκαν την ησυχία τους. Κάποια παράλληλη ιστορία διαδραματίσθηκε με τους Πομάκους του ορεινού όγκου της Ροδόπης, που ανέκαθεν ήταν εκτεθειμένοι ως Βογόμιλοι κι αυτοί στην βουλγαρική «χριστιανική» απανθρωπιά και βαρβαρότητα, μέχρι τη δύση του καθεστώτος Ζίβκοφ!

Όταν το 1918 αναδύθηκε στη διεθνή σκηνή το Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, που αργότερα, το 1929, μετονομάσθηκε σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, οι Μουσουλμάνοι της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης ονομάζονταν με πλήρη απαξία «Τούρκοι» και αντιμετωπίζονταν εχθρικά λόγω θρησκείας από τους φυλετικούς συγγενείς τους που ήταν Χριστιανοί, Ορθόδοξοι και Καθολικοί. Η καταφρόνια, η περιθωριοποίηση δεν ήθελε πολλά για να βρει κάποια διέξοδο, ώστε αυτό που θεωρούνταν για τους Χριστιανούς Γιουγκοσλάβους σαν μίασμα, δηλαδή οι Μουσουλμάνοι της χώρας, να διεκδικήσουν την οφειλόμενη αξία τους, έστω με έναν τρόπο ιστορικά όχι ορθό, δεχόμενοι ορισμένοι απ’ αυτούς να γίνουν όργανα των δυνάμεων του Άξονα.

Αυτά τα λίγα θέλησα να επισημάνω με τούτο το σημείωμά μου, γιατί η σχιζοφρένεια και ο δογματισμός στην πολιτική-είδωλο βλάπτει σοβαρά την ψυχολογική και νοητική υγεία μας…. 

Αξίζει να έχουμε κατά νου, ότι ιδίως για την πολιτική, ισχύει εκείνο που αποδίδεται στον Πρωταγόρα: «πάντων χρημάτων μέτρον ἐστὶν ἄνθρωπος…». Και ακόμη τελευταίο: Ο ανθρώπινος πόνος, η ταπείνωση και οι διωγμοί, μπορεί με τον καιρό να λησμονούνται, έτσι φαίνεται, μα στο βάθος της συλλογικής μνήμης των ανθρώπων, οι πληγές βουβές, πονούν και είναι ώρες που γιγαντώνουν φαντάσματα και βρικόλακες….

©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ

16/05/16

 

Η ΥΒΡΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

Η ΥΒΡΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ

ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ Α. ΔΟΥΔΟΣ

Οι Μητροπόλεις των λεγόμενων Νέων Χωρών στην ελληνική επικράτεια ανήκουν στην κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά η διοίκησή τους ασκείται επιτροπικά, σύμφωνα με τους όρους της Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξης του 1928, από την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος. Το καθεστώς αυτό είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο, όπως συνάγεται από τη διάταξη του άρθρου 3 παράγρ. 1 του Συντάγματος, που αναφέρει επί λέξει ότι: H Oρθόδοξη Eκκλησία της Eλλάδας, …είναι αυτοκέφαλη, διοικείται από την Iερά Σύνοδο των εν ενεργεία Aρχιερέων και από τη Διαρκή Iερά Σύνοδο που προέρχεται από αυτή και συγκροτείται όπως ορίζει ο Kαταστατικός Xάρτης της Eκκλησίας, με τήρηση των διατάξεων του Πατριαρχικού Tόμου της κθ΄ (29) Iουνίου 1850 και της Συνοδικής Πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1928.

Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος (νόμος 590/1977) στη διάταξη του άρθρου 1 παράγρ. 3 αναφέρει τα εξής: Η Εκκλησία της Ελλάδος περιλαμβάνει τας Μητροπόλεις της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος, συμφώνως προς τον από 29ης Ιουνίου 1850 Πατριαρχικόν και Συνοδικόν Τόμον και τας από Ιουλίου 1866 και Μαΐου 1882 Πατριαρχικάς Συνοδικάς Πράξεις και τας Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, συμφώνως προς την από 4ης Σεπτεμβρίου 1928 Πατριαρχικήν και Συνοδικήν Πράξιν του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

            Ενόψει της αδιαμφισβήτητης ανώτατης κανονικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών (Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης και Νήσων του Αιγαίου), κατόπιν Πατριαρχικής και Συνοδικής αποφάσεως προσκλήθηκε να συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που θα συνέλθει στην Κρήτη τον Ιούνιο, ως μέλος της Αντιπροσωπείας του Οικουμενικού Θρόνου, ο Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας Ιωήλ. Η πρόσκληση διαβιβάστηκε προς την Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και τελικά εκδόθηκε στις 11 Μαΐου 2016, σύμφωνα με το σχετικό ανακοινωθέν η εξής απόφαση: Κατόπιν εγγράφου του Σεβ. Μητροπολίτου Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ επί της προσκλήσεως της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου να μετάσχει ως Μέλος της Πατριαρχικής Αντιπροσωπείας στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, η Δ.Ι.Σ. αποφάσισε να μην επιτρέψει την κατά τα ανωτέρω συμμετοχή του, λαβούσα υπ’ όψιν αφ’ ενός μεν ότι η Πατριαρχική Πράξη του 1928 δεν περιλαμβάνει κάτι σχετικό, αφ’ ετέρου δε τυγχάνει κανονικώς άτοπο να μετέχει ο αυτός Ιεράρχης σε Συνοδικά Όργανα δύο Αυτοκεφάλων Εκκλησιών.

Η άρνηση της Δ.Ι.Σ. της Εκκλησίας της Ελλάδος να επιτρέψει έναν Ιεράρχη, που η Μητρόπολη που διαποιμαίνει, κανονικά ανήκει στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, προκαλεί κατάπληξη και εκτός του ότι είναι εντελώς αβάσιμη, υποδηλώνει αναμφίβολα διάθεση ρήξης μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Θρόνου, χωρίς να υπάρχει βάσιμος λόγος, με εκκλησιαστικά κριτήρια.

Πρέπει να επισημανθούν δύο πράγματα. Πρώτον, ότι ο άγιος Εδέσσης δεν καλείται να συμμετάσχει στην διοικούσα το Οικουμενικό Πατριαρχείο Ιερά Σύνοδο, αλλά στην Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, που θα λάβει μέρος στην Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, κορυφαίου εκκλησιαστικού γεγονότος. Τα επιχειρήματα της απόφασης της Δ.Ι.Σ., ότι κάτι παρόμοιο δεν προβλέπεται στην Πατριαρχική Πράξη του 1928 και ότι είναι «κανονικώς άτοπο να μετέχει ο αυτός Ιεράρχης σε Συνοδικά Όργανα δύο Αυτοκεφάλων Εκκλησιών», είναι πέρα ως πέρα αβάσιμα και προκλητικά υβριστικά έναντι του Οικουμενικού Θρόνου, ιδίως με την χρήση των λέξεων «κανονικώς άτοπο». Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ποτέ δεν παραιτήθηκε από τα κανονικά δικαιώματά του στις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών. Επιτροπικά ανέθεσε στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Εκκλησίας της Ελλάδος, μόνο την διοίκηση αυτών των εκκλησιαστικών επαρχιών του Θρόνου, για λόγους που είχαν σχέση με πολιτικές συγκυρίες της εποχής.  Μια Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη, όπως αυτή του 1928, που επιγράφεται «Περί τῆς Διοικήσεως τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῶν Νέων Χωρῶν», είναι φαιδρό να απαιτείται να ρυθμίζει μελλοντικές περιπτώσεις, που ούτως ή άλλως αναφέρονται σε ανούσιες και τριτεύουσας σημασίας λεπτομέρειες, όταν ρυθμίζεται το ζητούμενο μείζον και κεφαλαιώδες θέμα. Το σημαντικό ζήτημα που έχει ρυθμιστεί κανονικά με την Πράξη του 1928 είναι η απαρασάλευτη κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Θρόνου  στις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών και η ανάθεση εκ μέρους της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως της διοίκησής τους συνοδικά, στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, επιτροπικώς, δηλαδή προσωρινώς, σύμφωνα με το νόημα που έχουν οι λέξεις «επίτροπος» και «επιτροπικώς». Η επιτροπεία πάντοτε αναφέρεται σε μια κατάσταση προσωρινή, άχρι καιρού, και πάντως όχι μόνιμη.

Η πλήρωση του επισκοπικού θρόνου της Θεσσαλονίκης, μετά την κοίμηση του Μητροπολίτη Παντελεήμονος του Χρυσοφάκη, είχε προκαλέσει και τότε την εμφάνιση αμφισβητήσεων εκ μέρους της Ελλαδικής Εκκλησίας, ως προς την δικαιοδοσία επί των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης από την Λήμνο, είχε κάνει τις εξής δηλώσεις, που νομίζω πως παραμένουν επίκαιρες, όσον καιρό υπάρχουν κύκλοι στην Εκκλησία της Ελλάδος, που επιθυμούν να αποκόψουν τις Μητροπόλεις του Θρόνου από την Κωνσταντινούπολη. Είχε δηλώσει τότε ο Πατριάρχης: «Διετηρήθησαν και διατηρούνται οι αρχαίοι πνευματικοί και κανονικοί δεσμοί μεταξύ των ιστορικών τούτων επαρχιών του θρόνου(των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών) και του Κέντρου της Ορθοδοξίας. Δεν είναι  δυνατόν να μη διατηρηθούν, διότι οι πνευματικοί δεσμοί υπερισχύουν των ιστορικών αλλαγών επειδή στηρίζονται επί αισθημάτων αγάπης η οποία ουδέποτε εκπίπτει».

Είναι αλήθεια, ότι υπήρξε προσπάθεια το 2003 εκ μέρους του καθηγητή Παναγιώτη Μπούμη, ίσως και άλλων, να δοθεί μια άλλη ερμηνεία στην έννοια του όρου επιτροπικώς της Πατριαρχικής Πράξης του 1928. Νομίζω όμως τελικά, δεν ήταν επιτυχημένο και πειστικό το εγχείρημα να τεθεί η λέξη σε ένα προκρούστειο κρεβάτι….

Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος, που μνημονεύεται και στο Σύνταγμα, εισάγει σαφή διάκριση μεταξύ των Μητροπόλεων της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδος και των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών.

Προκαλεί αρνητική εντύπωση η στάση των μελών της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που προέρχονται από Μητροπόλεις των Νέων Χωρών, δηλαδή ανήκουν στο κλίμα του Οικουμενικού Θρόνου και δέχθηκαν χωρίς ίχνος αιδούς να προσυπογράψουν την παραπάνω απόφαση, που απαγορεύει την συμμετοχή του Αγίου Εδέσσης στην Αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο. Πρόκειται για τους Μητροπολίτες   Σάμου και Ικαρίας Ευσέβιο, Καστορίας Σεραφείμ,  Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Θεόκλητο, Κασσανδρείας Νικόδημο, Σερρών και Νιγρίτης Θεολόγο και Σιδηροκάστρου Μακάριο. Το δυσάρεστο μάλιστα είναι, ότι επανειλημμένα αυτοί οι ίδιοι Μητροπολίτες, έχουν δείξει την υπακοή τους στον Θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, μάλλον υποκριτικά, αλλά σε μια κρίσιμη στιγμή έχουν αποδειχθεί πνευματικά αφερέγγυοι.

Το κανονικό ατόπημα, με την πρόσκληση του Μητροπολίτη Εδέσσης Ιωήλ να συμμετάσχει στην Αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Θρόνου στην Μεγάλη Σύνοδο, δεν μπορεί να χρεωθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά μόνο και αποκλειστικά στην Εκκλησία της Ελλάδος. Μάλιστα πρόκειται για ένα ατόπημα που ενέχει το στοιχείο της ύβρεως, τόσο έναντι των Ιερών Κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όσο και έναντι της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως.

©ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΔΟΣ

13/05/2016

יום השואה

ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

          Κάθε χρόνο η 27^η του μήνα Νισάν, του ιουδαϊκού ημερολογίου, που εφέτος αρχίζει από τη δύση του ήλιου της 4^ης Μαΐου 2016, έχει ορισθεί ως Ημέρα του Ολοκαυτώματος. Στα εβραϊκά είναι η Γιομ Χασσοά.

          Η Γιομ Χασσοά είναι ημέρα μνήμης για τα έξι εκατομμύρια αθώων ανθρώπων, που εξοντώθηκαν φρικτά από τους Γερμανούς Ναζί, για έναν και μοναδικό λόγο: Επειδή είχαν γεννηθεί Εβραίοι!

          Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων υπήρξε το πιο φοβερό και ολοκληρωτικά μαζικό έγκλημα, που έχει γνωρίσει η ιστορία του κόσμου. Θύτες του οι φορείς μιας απάνθρωπης ιδεολογίας, αυτής του Ναζισμού και θύματα άνθρωποι, που αμφισβητήθηκε αυθαίρετα η ανθρώπινη ιδιότητά τους, μόνο γι’ αυτό που ήταν και όχι για κάτι που έπραξαν. Στερήθηκαν την αξία του ανθρώπινου προσώπου γιατί ήταν Εβραίοι.

Οι Γερμανοί Ναζί, με τους συμμάχους τους, (Ρουμάνους και Βούλγαρους, Ούγγρους και Κροάτες, Γάλλους του Βισύ και Σλοβάκους, που είχαν προσχωρήσει εκούσια στον Άξονα, μέσα σε μια περίοδο λίγων μηνών μεταξύ Νοεμβρίου 1940 και Ιουνίου 1941), οργάνωσαν μια εκτεταμένη ανθρωποκάθαρση της Ευρώπης, για να εξαλείψουν όλους εκείνους που σύμφωνα με την ναζιστική ιδεολογία θεωρούνταν υπάνθρωποι (στα γερμανικά Untermenschen). Έπρεπε να εξοντωθούν όλοι οι Εβραίοι της Ευρώπης και το σχέδιο αφανισμού τους ονομάσθηκε η «Τελική Λύση» του εβραϊκού προβλήματος. Άλλες ομάδες πληθυσμών, που είχαν κριθεί σαν υπάνθρωποι και δεν είχαν δικαίωμα ύπαρξης ήταν οι Ρομά και οι ομοφυλόφιλοι, όπως και οι Σλάβοι, με σειρά προτεραιότητας στην απαξία τους Τσέχους, τους Πολωνούς και τους Ρώσους. Εξοντώθηκαν πάρα πολλοί Ρομά, αρκετοί ομοφυλόφιλοι και πολλοί Σλάβοι. Το Ολοκαύτωμα όμως των Εβραίων, είναι τραγικά μοναδικό, λόγω του μεγέθους των θυμάτων και του συστηματικού σχεδιασμού να επιτευχθεί η Τελική Λύση, που απέβλεπε στην εξαφάνιση της εβραϊκής παρουσίας από την Ευρώπη.

          Οι Γερμανοί Ναζί δεν είχαν εφεύρει τον ακραίο και δολοφονικό αντισημιτισμό που προκάλεσε το Ολοκαύτωμα!

          Μέσα στους κόλπους της χριστιανικής Ευρώπης, ιδίως από τον 4^ο αιώνα μ.Χ., αναπτύχθηκε ένας κατ’ αρχάς θρησκευτικός αντι-ιουδαϊσμός, που σιγά σιγά αλλά σταθερά, αναμίχθηκε με την κουλτούρα των χριστιανικών λαών και μετασχηματίστηκε σε αντισημιτισμό.

Χριστιανοί συγγραφείς και ηγέτες, γνωστοί ως Πατέρες της Εκκλησίας, αρκετά νωρίς ανέπτυξαν και καλλιέργησαν στους Χριστιανούς την άποψη, ότι οι Εβραίοι, όχι μόνο της εποχής του Ιησού, αλλά κάθε εποχής, ήταν υπαίτιοι, αλλά και υπόλογοι, για την σταύρωση του Χριστού. Ο Αυγουστίνος της Ιππώνος και ο Αμβρόσιος των Μεδιολάνων, που απέκτησαν μεγάλο κύρος στη Δύση υποστήριζαν την παραπάνω θέση. Εκείνος που διακρίθηκε για την πολεμική του κατά των Εβραίων, ήταν ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Στους οκτώ λόγους του «κατά Ιουδαίων», ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, χρησιμοποιεί ακραία και ιστορικά αβάσιμα επιχειρήματα κατά των Ισραηλιτών και εξαιρετικά βάναυσες και χυδαίες εκφράσεις. Ο μεταφραστής της Βίβλου στα λατινικά, γνωστής ως Vulgata, Ιερώνυμος, διακρίνεται επίσης για τα αντι-ιουδαϊκά του κηρύγματα, αλλά και για το αντιεβραϊκό περιεχόμενο της ακολουθίας της Μεγάλης Παρασκευής της Δυτικής Εκκλησίας που είχε συντάξει. Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, έχει γράψει αρκετές σελίδες, έντονα αιχμηρές κατά των Ισραηλιτών. Εξαίρεση στην επικρατούσα στάση με κατηγορίες, βρισιές και αβάσιμες διαβολές κατά των Εβραίων, αποτελεί η στάση υπέρ του λαού Ισραήλ του εκκλησιαστικού ιστορικού Ευσεβίου Καισαρείας (265-340).

Ίσως όμως το πιο αντισημιτικό έργο που έχει γραφτεί από Χριστιανό, είναι αυτό που έγραψε το 1543 ο Μαρτίνος Λούθηρος, ο ηγέτης της εκκλησιαστικής Μεταρρύθμισης στη Δύση, με τίτλο «Von den Jüden und iren Lügen» (Για τους Εβραίους και τα Ψέμματά τους). Στη Ναζιστική Γερμανία αυτό το έργο των εξήντα πέντε χιλιάδων (65.000) λέξεων, που απ’ την αρχή ως τέλος περιέχει φοβερές κατηγορίες κατά των Ιουδαίων, «τιμήθηκε» ιδιαίτερα. Εκδόθηκε πολλές φορές και κυκλοφόρησε από το χιτλερικό καθεστώς εκτεταμένα. Μάλλον είναι απόλυτα βάσιμος ο ισχυρισμός, ότι το παραπάνω αντισημιτικό παραλήρημα του Λουθήρου, υπήρξε το έμβρυο που εμφανίστηκε ως ναζιστικός αντισημιτισμός και οδήγησε στο έγκλημα του Ολοκαυτώματος κατά των Εβραίων!

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επανειλημμένα έχει ομολογήσει το αμάρτημά της κατά των Εβραίων και έχει προχωρήσει σε απάλειψη των αναμφίβολα αντισημιτικών λειτουργικών κειμένων της. Σχεδόν όλες οι Ευαγγελικές Εκκλησίες, που έλκουν την καταγωγή τους από την Μεταρρύθμιση του Λουθήρου, έχουν αποκηρύξει απερίφραστα τον λουθηρανικό και γενικότερα τον αντισημιτισμό. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, υπήρξαν πρωτοβουλίες, κυρίως του Οικουμενικού Πατριάρχη, που είχαν χωρίς αμφιβολία χαρακτήρα καταγγελίας και καταδίκης του αντισημιτισμού. Αλλά, πατερικά κείμενα και συλλογές λόγων, όπως αυτοί του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, με σαφές αντισημιτικό περιεχόμενο, παραμένουν στον θώκο μιας ιδιόμορφης ιερότητας, που δύσκολα την αγγίζει η κριτική. Το ίδιο συμβαίνει με την αντιμετώπιση κειμένων ακολουθιών, ιδίως της Μεγάλης Εβδομάδας, που είναι έντονα αντι-ιουδαϊκά και αναμφίβολα προσφέρουν έδαφος για την καλλιέργεια αντισημιτισμού. Κανένας ιεράρχης ή Σύνοδος Επισκόπων, φαίνεται πως δεν διανοείται ως τώρα, ούτε τολμά να τα «αποκαθάρει» ή έστω να δώσει μια ερμηνεία στο περιεχόμενό τους, που να είναι σαφής η αποστασιοποίηση της Εκκλησίας από τον αντισημιτισμό που εκλαμβάνεται ότι  υπονοούν. Ίσως η μόνη τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία, που μέλη της συμμετείχαν ενεργά σε αντισημιτικές πρωτοβουλίες στα χρόνια του μεσοπολέμου και της ναζιστικής Κατοχής ήταν αυτή της Ρουμανίας, που ανέχθηκε να υπάρξουν δεσμοί, ανάμεσα στην Εκκλησία και στην Σιδηρά Φρουρά, που ήταν ένα ακραίο εθνικιστικό κίνημα, με σαφείς αντισημιτικές διακηρύξεις.

Δεν ήταν λίγοι οι Ορθόδοξοι ιερείς και οι φοιτητές της Θεολογίας που είχαν ενταχθεί στις τάξεις των Λεγεωναρίων της Σιδηράς Φρουράς και είχαν λάβει μέρος σε αντιεβραϊκά πογκρόμ.

Το ιστορικό μυθιστόρημα ‘25^η Ώρα’ του Ορθόδοξου ιερέα και συγγραφέα Βίργκιλ Γκεοργίου, δείχνει πολλές από τις τραγικές όψεις των διωγμών των Εβραίων της Ρουμανίας, εκείνη την περίοδο που η χώρα ήταν δέσμια στο άρμα της ναζιστικής Γερμανίας….
Αλλά και στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής και της εφαρμογής των μέτρων για την επίτευξη της "Τελικής Λύσης", εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις, η Ορθόδοξη Εκκλησία αντιμετώπισε την εξόντωση των Εβραίων της χώρας και κυρίως της Θεσσαλονίκης, αλλά και των Ιωαννίνων, ως μια ξένη υπόθεση!

Η Ορθόδοξη Εκκλησία, ενόψει της Μεγάλης Συνόδου που θα συνέλθει το θέρος που μας έρχεται στην Κρήτη, οφείλει να διατυπώσει τον προφητικό λόγο της, καταδικάζοντας απερίφραστα τον αντισημιτισμό, είτε είναι απροκάλυπτος, είτε εμφανίζεται σε λανθάνουσα μορφή, λαμβάνοντας τις αναγκαίες συνοδικές αποφάσεις που θα αναδείξουν την μετάνοια της Εκκλησίας για πράξεις ή παραλείψεις κατά το παρελθόν, που επέτρεψαν την καλλιέργεια αντισημιτικών προκαταλήψεων ή ακόμα και την σιωπή κατά οργανωμένων διωγμών κατά Εβραίων, σε διάφορες χώρες με ορθόδοξο χριστιανικό πληθυσμό. Είναι ένα ελάχιστο χρέος πιστότητας απέναντι στο Ευαγγέλιο του Ιησού του Ναζωραίου. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθόδοξης Εκκλησίας οφείλει να επαναλάβει προς όλο τον κόσμο, αυτό που έχει διακηρύξει ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, ότι ο αντισημιτισμός είναι αντιχριστιανισμός! 

Η Μνήμη του Ολοκαυτώματος δεν αφορά μόνον τους Εβραίους του Ισραήλ και της Διασποράς. Αφορά όλους τους ανθρώπους χωρίς διάκριση φυλής ή θρησκείας. Ο λόγος είναι απλός. Ποτέ ξανά δεν πρέπει να επιτρέψει η Ανθρωπότητα να διωχθούν άνθρωποι και να κινδυνέψουν με αφανισμό, γι’ αυτό που Είναι!

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάται η μνήμη (20 Ιουλίου) τριών Χριστιανών, που θανατώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί γιατί έσωζαν ζωές Εβραίων που καταδιώκονταν από τους Ναζί και τους Γάλλους συνεργάτες τους στο Παρίσι. Πρόκειται για την αγία Μητέρα Μαρία Σκομπτσόβα, τον άγιο Πρεσβύτερο Δημήτριο Κλεπινίν, τον άγιο Γιούρι Σκομπτσόβ. Επίσης τιμάται η μνήμη του μάρτυρα  Ίλια Φονταμίνσκι, που αν και ήταν Χριστιανός Ορθόδοξος, πρόβαλλε την ιδιότητά του ως Εβραίου, θέλοντας έτσι να μοιραστεί το μαρτύριο του λαού του. Τέλος, το εορτολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας κοσμείται από τον νεομάρτυρα Αλέξανδρο Schmorell, που ως φοιτητής της Ιατρικής στο Μόναχο αγωνίστηκε κατά των Ναζί και μετά τη σύλληψή του εκτελέστηκε στη φυλακή που κρατούνταν το 1943.

Τέλος θα ήταν παράλειψη, να μη μνημονεύσουμε, δύο σπουδαίους Ορθόδοξους κληρικούς στο Κίεβο της Ουκρανίας, που αντιστάθηκαν με κατά του αντισημιτισμού. Πρόκειται για τους πατέρες Αλέξανδρο Γκλαγκόλεφ  και τον γιο του  Αλέξιο Γκλαγκόλεφ. Ο Αλέξανδρος Γκλαγκόλεφ σπουδαίος μελετητής της Παλαιάς Διαθήκης, το 1913 υπερασπίσθηκε στο Κίεβο τον Εβραίο Menahem Mendel Beilis, που συκοφαντήθηκε πως δήθεν δολοφόνησε το Πάσχα ένα μικρό χριστιανόπουλο για να του πιει το αίμα. Πρωτύτερα, στα 1905, ο πατέρας Αλέξανδρος είχε λάβει ενεργό μέρος στη μάχη κατά του αντισημιτισμού επανειλημμένα, μαζί με τον επίσης ιερέα πατέρα Μιχαήλ Ελντίνσκι. Έχοντας τεθεί επικεφαλής μιας μικρής ομάδας θαρραλέων πιστών, κατάφεραν να ματαιώσουν πογκρόμ και να ειρηνεύσουν το αγριεμένο πλήθος. Ο πρωτοπρεσβύτερος Αλέξανδρος θεωρήθηκε αντιδραστικός από το κομμουνιστικό καθεστώς, κλείστηκε στη φυλακή τον Οκτώβριο του 1937 και ένα μήνα αργότερα πέθανε από τα βασανιστήρια που του είχαν επιβάλλει.

Ο γιος του πατέρα Αλξάνδρου, Αλέξιος Αλεξάνδροβιτς Γκλαγκόλεφ, μετά τις σπουδές του στα Μαθηματικά και τη Φυσική χειροτονήθηκε Ορθόδοξος ιερέας στο Κίεβο. Στη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής της Ουκρανίας έσωσε πολλούς Εβραίους της πόλης και το Κράτος του Ισραήλ τον αναγνώρισε ως ένα από τους  «Δίκαιους των Εθνών». Η δράση του για τη σωτηρία Εβραίων είχε πολλές όψεις. Πρόσφερε άσυλο και κρυψώνα, μέσα στο σπίτι του, ακόμα και όταν η παπαδιά του Τατιάνα ήταν έγκυος. Σε άλλες περιπτώσεις είχε εκδώσει πλαστά πιστοποιητικά βάπτισης. Το 1943 οι Ναζί απήγαγαν τον ιερέα Αλέξιο Γκλαγκόλεφ μαζί με το γιο του, και τους οδήγησαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία, από όπου κατάφεραν να δραπετεύσουν. Η απαγωγή και η γερμανική αιχμαλωσία είχαν αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στον κλονισμό της υγείας του πατέρα Αλεξίου.

Υπήρξαν και άλλοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, λαϊκοί και κληρικοί, στην Ελλάδα, στην Ουκρανία, στην Σερβία, όπως ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς και άλλοι, που στάθηκαν με θάρρος δίπλα στους Εβραίους του τόπου τους, διακινδυνεύοντας τις ζωές τους.  

Αναφέραμε τις παραπάνω μαρτυρίες άρνησης του αντισημιτισμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία, θεωρώντας τις ως ανεξάλειπτη υπόμνηση προς πάντες, ότι ο Αντισημιτισμός αποτελεί μέγα αμάρτημα και βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Ως χρέος των Χριστιανών, κάθε ομολογίας παραμένει στο ακέραιο, να αντιστέκονται στον Αντισημιτισμό, όπως και σε κάθε άλλη μορφή ρατσισμού, και ότι η Γιομ Χασσοά είναι ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, αλλά και μετάνοιας για τους Χριστιανούς, για όσα δεινά επέτρεψαν στο πέρασμα των αιώνων να πάθουν έως αφανισμού οι Ισραηλίτες, οι κατά σάρκα ομόφυλοι του Χριστού και της Παναγίας….